Boterbier

Dan nip je in Florida aan je beker Boterbier / Butterbeer, in het midden van Zweinsveld / Hogsmeade met het kasteel van Zweinstein / Hogwarts boven het dorp opdoemend. Je kijkt naar de smeltende sneeuw op de daken van Hogsmeade en dan maakt het niet uit dat het 28ºC is en je in drommen mensen loopt. Je bent echt in de wereld van Harry Potter en dat gevoel is niet te omschrijven. Het idee dat magie misschien echt mogelijk is, dat je zelf misschien toch niet gedoemd bent om altijd een Dreuzel / Muggle te blijven. Juist door het drinken van boterbier werd het opeens werkelijkheid. Proost!

• 16e Eeuwse recepten
• Beroemd door J.K. Rowling
• Geheim recept in WWoHP

Beschrijving van boterbier

De officiële boterbier uit de Wizarding World of Harry Potter in Universal Orlando die ik heb geproefd op zondag 6 november 2016, had de smaak en vooral het aroma van hopjes vla. De drank is donkerbruin van kleur, is romig en niet al te zoet, heeft prik en een witte schuimkraag die naar hopjes vla smaakt. De boterbier wordt getapt in een plastic beker en krijgt via een aparte tap de schuimkraag. De drank is duidelijk gebaseerd op de Amerikaanse frisdrank smaak en cultuur. De nasmaak was eerder cola-achtig, dan wat ik zou verwachten van boterbier. De schuimkraag is een waarschijnlijk opgeklopt eiwit met butterscotch smaak. Ik vond het lekker, de boterbier gaf me het gevoel echt in de wereld van Harry Potter te zijn.

Er zijn vele, echt vele recepten die op internet de ronde doen. Sommige op basis van melk, andere op basis van cream soda. Cream soda is een frisdrank op basis van vanille, suiker en koolzuurrijk water. Cream soda is moeilijk te krijgen in Nederland. De beste plek om het te vinden is in Aziatische supermarkten, zoals Amazing Oriental in Den Haag.

Vaak wordt boter en suiker samen gesmolten en gekarameliseerd, waarna de cream soda wordt toegevoegd. Er bestaan echter ook oud Engelse recepten die het hebben over geboterde bier.

Oude recepten voor geboterde bier

1594

De oudste verwijzing naar geboterde bier komt uit het 16e eeuwse Engelse boek ‘A Good Huswifes Handwaide for the Kitchin Containing Principall Pointes of Cookerie, As well How to Dresse Meates, After Sundrie the Best Fashions Vsed in England an Other Countrie’ geschreven door Thomas Dawson, uitgever is Richard Jones, London in 1594.

Het gaat om dit volgende recept. Je vindt het recept bijna onderin in de webversie van het boek

To make Buttered Beere.

Take three pintes of Beere, put fiue yolkes of Egges to it, straine them together, and set it in a pewter pot to the fyre, and put to it halfe a pound of Sugar, one penniworth of Nutmegs beaten, one penniworth of Cloues beaten, and a halfepenniworth of Ginger beaten, and when it is all in, take another pewter pot and brewe them together, and set it to the fire againe, and when it is readie to boyle, take it from the fire, and put a dish of sweet butter into it, and brewe them together out of one pot into an other.

De vertaling gaat als volgt:

Om Geboterde Bier te maken.

Neem 3 pints bier, doe 5 eidooiers erbij, roer ze en zet het in een tinnen pot bij de haard. Neem een half pond suiker, de waarde van een penny aan gemalen nootmuskaat, de waarde van een penny aan gemalen kruidnagel en de waarde van een halve penny aan gemalen gember en doe dat erbij. Neem een andere tinnen pot en giet het mengsel hierin over en zet het bij de haard. Wanneer het bijna aan de kook is, neem het weg van het vuur, doe een schep ongezouten boter erbij en meng het door het van de ene in de andere pot over te schenken.

1664

Een kookboek uit 1664, “The accomplisht cook or, The art & mystery of cookery.” geschreven door Robert May, je kan het hier vinden op pagina 746, heeft drie verschillende recepten voor Buttered Beer:

Buttered Beer

Take beer or ale and boil it, then scum it, and put to it some liquorish and anniseeds, boil them well together; then have in a clean flaggon or quart pot some yolks of eggs well beaten with some of the foresaid beer, and some good butter; strain your butter’d beer, put it in the flaggon, and brew it with the butter and eggs.

Buttered Beer or Ale otherways.

Boil beer or ale and scum it, then have six eggs, whites and all, and beat them in a flaggon or quart pot with the shells, some butter, sugar, and nutmeg, put them together, and being well brewed, drink it when you go to bed.

Otherways.

Take three pints of beer or ale, put five yolks of eggs to it, strain them together, and set it in a pewter pot to the fire, put to it half a pound of sugar, a penniworth of beaten nutmeg, as much beaten cloves, half an ounce of beaten ginger, and bread it.

De vertaling hiervan is:

Geboterde Bier

Neem bier of ale, kook het en haal het schuim eraf. Doe wat zoethout en anijszaad erbij en laat het samen koken. Neem een schone kom en klop daarin een paar eidooiers met wat ongezouten roomboter en wat van het warme bier. Zeef de gekookte bier en doe het bij het boter en eidooier mengsel.

Geboterde bier of ale op een andere manier

Kook bier of ale en haal het schuim eraf. Neem zes hele eieren, klop ze in een schenkkan of pot met de schalen erbij. Doe wat boter, suiker en nootmuskaat bij de eieren. Giet het gekookte bier erbij en drink het voor het slapen gaan.

Op een andere manier

Neem drie pints bier of ale, doe er 5 eidooiers bij, roer ze door elkaar en zet het in een tinnen pot bij het vuur. Doe er een half pond suiker, de waarde van een penny aan gemalen nootmuskaat en evenzoveel gemalen kruidnagel en een halve ounce aan gemalen gember bij en bread it.

Opmerkingen bij de oude recepten

• Het laatste recept ‘Op een andere manier’ is waarschijnlijk hetzelfde als het recept uit ‘A Good Huswife’. De ingrediënten zijn hetzelfde, de bereiding is wat minder gedetailleerd. De laatste opmerking ‘and bread it’ vind ik moeilijk te vertalen. Letterlijk betekend het paneren, met broodkruimels bestrijken. Ik verwacht paneren eigenlijk niet bij dit recept. Ik laat ‘bread it’ aan je eigen interpretatie over en beschouw het zelf als een uitnodiging tot consumeren.
• Er was een verschil tussen beer en ale in de 16e eeuw. Bij het brouwen van beer werd hop gebruikt en bij het brouwen van ale niet. Tegenwoordig wordt hop in alle bieren gebruikt en is er alleen een verschil tussen boven gistende bieren (ale) en onder gistende bieren (lager). Dit betekend, dat je zelf naar eigen smaak mag kiezen wat je voor bier je voor deze recepten gebruikt.
• Een pot bij het vuur zetten, zal de inhoud verwarmen, maar niet aan een echte kook brengen. Dat is goed, want in alle recepten komen eieren voor. De opgeloste eieren mogen niet koken, anders gaan ze klonteren en naar omelet smaken. Bij het recept ‘Geboterde bier of ale op een andere manier’ wordt er gezegd dat de eischalen mee worden bereid. Dat lijkt mij vrij overbodig, er is geen verandering in smaak met of zonder eischalen. Ik zou ze er lekker uit laten.
• De oorspronkelijke halfe pound, is 225 gram suiker en dat is heel veel suiker en zal de drank mierzoet maken. Suiker was in die tijd duur. Een pond suiker kostte 11 pence. Een timmerman verdiende 12 pence op een dag. Er waren echter verschillende kwaliteiten suiker. Ik zou me kunnen voorstellen dat hier de laagste kwaliteit suiker gebruikt zal zijn. Een zachte bruine suiker, waar nog veel van de melasse in aanwezig is. Vandaar mijn aanbeveling voor bruine suiker en de flinke reductie in de hoeveelheid suiker in het recept.
• Oude maten zijn niet erg precies en soms moeilijk te achterhalen omdat ze van streek tot streek verschillend waren. Om deze recepten aan te passen aan de moderne keuken zal er wat gevraagd worden van je eigen gevoel voor smaak.
• Voor een uitgebreide verhandeling over de bereiding van deze oude recepten kan je deze over het recept uit 1594 en deze over de recepten uit 1664, engelstalige pagina’s bekijken.

16e Eeuwse geboterde bier

Dit is het recept dat het makkelijkst te drinken is. Ik heb de hoeveelheden van de suiker en boter dit recept nog wat aangepast na mijn eerste experiment.

Ingrediënten

• 330 ml bier
• 1 eidooier
• 25 g bruine- of rietsuiker
• 1 snufje nootmuskaat gemalen
• 1 snufje kruidnagel gemalen
• 1 snufje gemberpoeder
• 15 g ongezouten boter in stukjes gesneden

Instructies

1. Zet alle ingrediënten klaar voor gebruik, het maken van dit recept gaat snel.
2. Kies een makkelijke en vooral niet te zware biersoort.
3. Mix in een schaal de eidooier en de suiker tot het een glad mengsel.
4. Doe de bier in een pan en roer de specerijen erdoor.
5. Plaats de pan op een laag vuur en roer met een garde, het eidooier / suiker mengsel er doorheen. Blijf rustig roeren terwijl je het mengsel verwarmd.
6. Ga door met roeren totdat het mengsel iets gaat indikken. Er mag wat stoom vanaf komen, maar laat geen bubbels ontstaan, dan gaan de eidooiers klonteren. Het indikken gaat vrij snel, een paar minuten.
7. Zodra het mengsel wat is ingedikt, haal je het van het vuur.
8. Voeg de boter toe en blijf roeren totdat deze is gesmolten.
9. Giet de geboterde bier in een glas en bon appetit!

 

Het boterbier van Harry Potter

Boterbier bestaat in de 16e eeuwse kookboeken. Dat wist J.K. Rowling echter niet tijdens het schrijven van de Harry Potter boeken. Daar wordt boterbier vrij vaag omschreven. Het heeft schuim en bubbels, je kan een beetje aangeschoten worden als je er veel van drinkt. Het verwarmd je binnenste en je kan het zowel warm als koud drinken. De smaak is in de boeken echter nooit beschreven. Het Amerikaanse tijdschrift Bon Appetit heeft ooit aan J.K. Rowling gevraagd naar boterbier, haar antwoord was: “I made it up. I imagine it to taste a little bit like less-sickly (sweet) butterscotch.” Dat is wel grappig, de oude recepten met Buttered Beer zijn allen met boter en suiker, precies de ingrediënten van butterscotch, alleen gaat door butterscotch nog wat room heen.

Goed, we hebben al de recepten voor geboterde bier uit de 16e eeuw. Na mijn eerste experiment met het recept uit 1594, een halve nacht en de daaropvolgende dag van misselijkheid, kan ik je zeggen dat de geboterde bier uit 1594, erg zwaar kan vallen. Ik heb hierdoor een heel groot respect gekregen voor Chef Steven Jayson, Vice President en Corporate Executive Chef voor Universal Parks & Resorts die een heel fijne drankje waar je gelukkig van wordt, heeft gebrouwen. Overigens moet ik eerlijk zeggen dat mijn vriend een stuk minder last heeft gehad van de geboterde bier en het best wel lekker vond. De eerste paar slokken waren voor mij ook best wel lekker, maar daarna ging het drankje al snel tegenstaan. Er zit dan ook veel suiker en vet in, dat plus de alcohol van de bier, was voor mij geen goede combinatie.

Dan is er de boterbier in de Wizarding World of Harry Potter themaparken. Dit is een heel ander soort van boterbier geworden. Er waren namelijk drie belangrijke restricties. Er mag natuurlijk geen alcohol in zitten, het moet door iedereen en dus ook kinderen, gedronken mogen worden. Vanuit Universal wilden ze daarom ook niet dat er lactose in zat, er bestaat vrij veel lactose-intolerantie, zeker in de VS. Daarom waren zuivelproducten uit den boze. J.K. Rowling wilde dat er echte suiker in zat, omdat het eruitziet dat mais stroop een grote gezondheidsbedreiging zal blijken te zijn. Chef Steven Jayson is degene die het ultra geheime recept heeft ontwikkeld en J.K. Rowling heeft er haar goedkeuring aan gegeven. Je kan deze officiële boterbier alleen in de WWoHP parken krijgen.

Recept Boterbier

Dit is mijn eigen benadering van het recept voor boterbier uit de WWoHP. Het bestaat uit een karamelsiroop die je gebruikt voor de limonade en een de schuimkraag van Italiaans eiwit.

Dit is een boterbier dat voldoet aan de normen zoals in de tekst hierboven beschreven. Het bevat geen alcohol en geen lactose. Het bevat wel echte suiker.

Vanwege mijn eigen normen bevat dit recept geen kunstmatige smaak-, geur- en kleurstoffen.

Ingrediënten

Boterbier siroop

• 50 ml water
• 200 g bruine- of rietsuiker
• 500 ml water warm
• 1 stokje vanille
• 1 limoen sap
• 1 snufje zeezout fijn
• kraanwater of bubbeltjeswater

Eiwit schuimkraag

• 1 stukje limoen
• 125 gram eiwit
• 75 ml water
• 200 gram bruine- of rietsuiker

Instructies

Boterbier siroop

1. Doe de suiker in een steelpan, voeg de 50 ml water eraan toe.
2. Schud de pan om het water over de suiker te verdelen en zet de pan op een matig vuur.
3. Breng de suiker aan de kook, zet het vuur zacht. Je mag niet roeren in de pan. Laat de suiker langzaam karameliseren.
4. Je kan eventueel met een nat kwastje de suiker van de zijkant van de pan vegen.
5. Wacht totdat de suiker een mooie diep goudbruine kleur heeft.
6. Zet het vuur uit of haal de pan van het vuur.
7. Giet voorzichtig het warme water bij de suikermassa.
8. Roer het geheel en breng weer aan de kook.
9. Zet het vuur uit.
10. Voeg nu smaakmakers toe. Het vanillestokje, het sap van een hele limoen en een snufje zout.
11. Experimenteer met specerijen zoals kaneel, nootmuskaat en/of kruidnagel, of andere smaakmakers als hele koffiebonen of cacaobonen.
12. Laat het mengsel in een uur afkoelen. Zeef de smaakmakers uit de siroop en doe de siroop in een schone fles.
13. Het vanillestokje kan je eventueel vaker gebruiken.
14. Je hebt nu siroop die je een paar weken in de koelkast kan bewaren.

Eiwit schuimkraag

1. Het is van groot belang om een mooi schuim te krijgen van de eiwitten, dat er absoluut geen vet bij komt.
2. Maak een RVS kom en de gardes van je mixer, vetvrij door ze in te wrijven met het stukje limoen. Maak droog met keukenpapier.
3. Een ei bevat ongeveer 30-35 gram eiwit, dus gebruik 4 kleine of drie grote eieren.
4. Splits de eieren, ieder apart in een kommetje voordat je ze in de RVS kom doet. Er mag geen dooier meekomen omdat daar veel vet in zit.
5. Klop de eiwitten stijf met een mixer en laat ze even rusten, terwijl je de siroop maakt.
6. Laat de suiker karameliseren. Gebruik hiervoor de bovenstaande instructies voor de siroop, tot en met punt 6.
7. Zet de mixer in het eiwitschuim aan en giet langzaam en voorzichtig de zeer hete siroop erbij.
8. Blijf mixen totdat het schuim afgekoeld is tot ongeveer 50ºC.

Bereiding boterbier

1. Voeg naar eigen smaak, een deel van het boterbier siroop in een glas en doe er gewoon of bubbeltjeswater bij. Hou ongeveer 2 cm tot de rand van het glas over.
2. Doe de Italiaanse eiwitschuim in een spuitzak en maak een mooie schuimlaag op de aangelengde siroop.

Notities

• Je kan eventueel de siroop en de schuimlaag tegelijkertijd maken, door de suiker voor beide recepten te karameliseren en de ene helft voor de siroop te gebruiken en de andere voor het eiwitschuim.
• Je kan het Italiaanse schuim 1 à 2 dagen in de koelkast bewaren. Door het toevoegen van de hete suikersiroop aan het eiwit, worden de eiwitten gekookt en worden eventuele bacteriën gedood.