Bakbanaan

Ik heb op een recente vakantie in de Caraïben voor het eerst goed kennis gemaakt met bakbanaan. Ik wist nooit goed hoe ermee te koken. Nu heb ik geproefd hoe lekker bakbanaan kan zijn en ben ik allerlei recepten aan het uitproberen. Heerlijk!

• Banaanfamilie
• Tropisch zuid-oost Azië
• Eerste gebruik in Papua Nieuw-Guinea
• Engels: Plantain
• Rijk aan koolhydraten
• Rijk aan vitamine B6, magnesium en kalium

Biologie van bakbanaan

De bananenplant heet in het latijn Musa. Bananen zijn geen bomen, maar kruidachtige planten. De stevigheid van de stam wordt verkregen door de harde bladstelen. De nieuwe bladeren groeien opgerold vanuit de wortels door het midden van de plant naar boven. Dan ontvouwen ze zich. Bij elk nieuw blad wordt de plant iets groter.

De plant kan zich op twee manieren voortplanten. Via zaden of via stekken die ontstaan aan de voet van de oudere planten. Wilde bananen hebben vruchten met zeer veel zaden en daardoor is de vrucht voor mensen, oneetbaar. Er ontstaan echter af en toe mutaties van de wilde banaan. Deze produceren fruit zonder zaden en deze zijn dan wel eetbaar. Inheemse volken hebben de stekken van deze gemuteerde planten verzameld en gecultiveerd. Eetbare bananen kunnen zich dus alleen vegetatief via stekken vermeerderen. Daardoor hebben bananenplanten weinig genetische variatie. Hierdoor zijn bananen erg vatbaar voor ziekten en plagen.

In tropische condities groeit de stek van een banaan in 4 maanden tot een volwassen plant. Dan krijgt deze plant een bloem waar een tros bananenvruchten uit ontstaat. Zodra de vruchten rijp zijn, sterft de plant af. Op de vrijgekomen plek kunnen de stekken profiteren van het licht en het gat ingroeien. Dit gebeurt het hele jaar door. Hierdoor is een constante oogst van bananen mogelijk. Banaan is in tropische streken een basisvoedsel. Bakbanaan staat op nummer 10 van de Top tien van de meest verbouwde gewassen ter wereld.

Inhoud stoffen van bakbanaan

Bij de analyse van 100 gram verse bakbanaan worden de volgende waarden gemeten:

Algemeen

• Energie 122 kcal / 510 kJ
• Water 65,28 g
• Eiwitten 1,3 g
• Vetten 0,37 g
• Koolhydraten 31,89 g
• Suikers 15 g
• Vezels 2,3 g

Mineralen

• Calcium 3 mg
• IJzer 0,6 mg
• Magnesium 37 mg
• Natrium 4 mg
• Fosfor 34 mg
• Kalium 499 mg
• Zink 0,14 mg
• Koper 0,08 mg
• Selenium 0,002 mg

Vitaminen

• Vitamine C 18,4 mg
• Thiamine 0,052 mg
• Riboflavine 0,054 mg
• Niacine 0,686 mg
• Vitamine B5 0,26 mg
• Vitamine B6 0,299 mg
• Folium zuur 0,022 mg
• Vitamine A 0,056 mg
• Vitamine E 0,14 mg
• Choline 13,5 mg
• Luteine 0,03 mg
• Vitamine K 0,0007 mg

Aminozuren

• Tryptofaan 0,015 gram
• Threonine 0,034 gram
• Isoleucine 0,036 gram
• Leucine 0,059 gram
• Lysine 0,060 gram
• Methionine 0,017 gram
• Cystine 0,020 gram
• Phenylalanine 0,044 gram
• Tyrosine 0,032 gram
• Valine 0,046 gram
• Arginine 0,108 gram
• Histidine 0,064 gram
• Alanine 0,051 gram
• Asparagine 0,108 gram
• Glutamine 0,116 gram
• Glycine 0,045 gram
• Proline 0,050 gram
• Serine 0,041 gram

Gezondheid van bakbanaan

Bakbanaan is vooral een goede bron van koolhydraten. Dat is de hoofdreden dat het fruit zo belangrijk is als voedselbron. Hoe rijper de bakbanaan, hoe meer zetmeel is omgezet naar suiker. Hierdoor zal de bakbanaan zoeter smaken.

Verder is de bakbanaan rijk aan Vitamine B6. En is een bron van magnesium en kalium, twee belangrijke stoffen voor de werking van ons lichaam.

Omdat banaan weinig vet en eiwitten bevat is het belangrijk om het als gerecht aan te vullen met andere voedingsmiddelen.

Geschiedenis van bakbanaan

Aangezien bananen zo voedzaam zijn, zijn ze al een heel lange tijd door de oorspronkelijke bewoners van gebieden waar ze voorkomen, gecultiveerd en verhandeld. Dat betekend dat toen de wetenschappers wilden bekijken hoe de bananen familie in elkaar zat, ze daar een hele puzzel aan kregen.

De verschillende vormen van bananen zijn ontstaan uit twee wilde voorouder soorten Musa acuminata en Musa balbisiana. Musa acuminata is een van de eerste planten die door mensen gecultiveerd zijn. Men vermoed dat de bewoners van Zuid-oost Azië, Nieuw Guinea, Indonesië en de Filippijnen al 8000 vC de planten al gebruikten. In eerste instantie werd de plant zelf gebruikt, de bladeren als dakbedekking, de stam voor vezels. Het hart van de stam en de mannelijke knop zijn eetbaar. Toen men de gemuteerde planten ontdekten is men de planten gaan verbouwen.

Het oorspronkelijke leefgebied van Musa balbisiana ligt net ten noorden van dat van Musa acuminata. In het zuiden van China en het noorden van Zuid-oost Azië. Hierdoor is de plant wat sterker dan M. acuminata.De verschillende variëteiten bananen die van Musa acuminata afstammen zijn de zoete bananen die wij meestal rauw uit het handje eten. De bananen die ontstaan uit de kruising van M. acuminata en M. balbisiana zijn bananen met meer zetmeel dan suiker, deze noemen wij bakbanaan en deze zijn eigenlijk alleen lekker, als ze op een of andere manier verwarmt zijn.

Van Zuid-oost Azië is de banaan over de hele wereld verspreidt. In tropisch Afrika is de bakbanaan een belangrijk gewas voor zowel de export als een hoofdvoedsel voor de lokale bevolking. In de Cariben en Midden-Amerika is de bakbanaan een deel van de typische lokale gerechten. Samen met rijst, bonen en vlees is het een gerecht dat net zo populair is als boerenkool stampot hier is.

Recepten met bakbanaan

Bij het verwerken van bakbanaan kan je uitgaan van de volgende richtlijnen. De groene onrijpe bakbanaan is goed om te frituren. De gele rijpe bakbanaan is zoet, maar nog steeds stevig en wordt gekookt of gebakken, gegeten. De zwarte overrijpe bakbanaan is heel zoet en zacht, deze kan zelfs rauw worden gegeten.

Bananen chips

Ingrediënten

• 1 hele groene bakbanaan
• 1 kop arachide olie
• zeezout naar smaak

Instructies

1. Snij de voor en achterkant van de banaan af.
2. Snij de banaan in twee helften.
3. Maak een snee in de lange/buiten kant van de schil en haal de schil van de vrucht.
4. Snij de banaan in dunne plakken met een kaasschaaf of mandoline. Je kan zelf kiezen of je ronde schijfjes of lange plakken wil maken.
5. Verhit de olie in een frituurpan of koekenpan tot een temperatuur van 200º
6. Bak de banaan in kleine porties tot ze goudbruin is. Draai de banaan tijdens het bakken af en toe om, dan zie je goed of ze al bruin worden.
7. Laat de gebakken banaan uitlekken op wat keukenpapier en bestrooi eventueel met wat zout.

Notities

Lekker met guacamole of avocado dip.